Szanowni Państwo,

w lipcu 2020 roku napisałam króciutki artykuł (https://kancelaria-gadomska.pl/estonski-podatek-czyli-rewolucja-w-cit-czyzby/), w którym dość sceptycznie wypowiadałam się o pieniach Rządu Mateusza Morawieckiego nad pomysłem wprowadzenia do polskiego stanu prawnego tak zwanego, estońskiego CIT (zero podatku tak długo, jak zysk zostaje w spółce), dziś – ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych.

Niestety, moja nieufność okazała się nie na wyrost, gdyż zastosować opodatkowanie w formie estońskiego CIT będzie niełatwe, a często niemożliwe. Oprócz Ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw, traktującej o CIT estońskim, Ministerstwo Finansów ma w zamierzeniu wydać objaśnienia podatkowe w zakresie ryczałtu od dochodów spółek kapitałowych, co do którego właśnie trwają tzw. konsultacje projektowe.

Co zawierają owe objaśnienia? Ano szczegóły wykonawcze, kto i dlaczego w sumie nie może podlegać opodatkowaniu CIT estońskim; a jeśli już może, to jakie dodatkowe obowiązki na niego czekają. Poniżej kilka informacji wartych rozważenia przy wyborze tej formy opodatkowania.

Przede wszystkim, dla ustalenia podstawy opodatkowania w ryczałcie, nie stosuje się innych przepisów ustawy o CIT regulujących analogiczne kwestie. Znika więc możliwość skorzystania z niektórych ulg i odliczeń (np. ulgi B+R i ulgi na złe długi).

Poza tym, podatnik decydujący się na ryczałt od dochodów spółek kapitałowych, który w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem osiągnął ujemny wynik ze źródła przychodów, traci prawo do odliczenia straty od dochodów osiąganych po pierwszym roku opodatkowania ryczałtem oraz w okresie następującym po opodatkowaniu ryczałtem.

CIT estońskiemu podlegają tylko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne, których udziałowcami są wyłącznie osoby fizyczne. Spółki te nie mogą posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki oraz mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Ich łączne przychody (zarówno podatkowe, jak rachunkowe) z działalności nie mogą przekroczyć kwoty 100 000 000 zł (z uwzględnieniem kwoty należnego podatku od towarów i usług).

Opodatkowanie ryczałtem może wybrać podatnik:
– który zatrudnia na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby (mały podatnik – 1 osoba),
– który ponosi miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (mały podatnik – jednokrotność),
– który nie sporządza w latach opodatkowania ryczałtem sprawozdań finansowych zgodnie z MSR,
– którego mniej niż 50% przychodów, (łączne przychody z działalności) pochodzi:
a) z wierzytelności,
b) z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek,
c) z części odsetkowej raty leasingowej,
d) z poręczeń i gwarancji,
e) z praw autorskich lub praw własności przemysłowej, w tym z tytułu zbycia tych praw,
f) ze zbycia i realizacji praw z instrumentów finansowych,
g) z transakcji z podmiotami powiązanymi

Z jednym wyjątkiem, nie mają prawa wyboru do opodatkowania ryczałtem podmioty uczestniczące w procesach restrukturyzacyjnych takich jak łączenie i podział, w roku podatkowym dokonania restrukturyzacji i w następnym, nie krócej jednak niż przez okres 24 miesięcy od dnia dokonania restrukturyzacji oraz przedsiębiorstwa finansowe, instytucje pożyczkowe, podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, podatnicy postawieni w stan upadłości lub likwidacji.

Dodatkowo, przejście na estoński CIT wiąże się z koniecznością korekty rozliczenia już za 2020 r. wynikającej z różnic między wynikiem podatkowym a bilansowym. Spółka w zeznaniu rocznym musi bowiem uwzględnić przychody i koszty, które dotychczas były wykazywane tylko dla celów rachunkowych. Podatnik jest zobowiązany do zaliczenia do przychodów:
– przychodów niestanowiących przychodów podatkowych, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT
– KUP o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT dot. okresów przyszłych ,
oraz do zaliczenia do kosztów:
– przychodów stanowiących przychody podatkowe okresów przyszłych,
– kosztów nie stanowiących KUP za lata przed ryczałtem.

Na jakich transakcjach może powstać różnica? Ano np. na amortyzacji, odsetkach, różnicach kursowych, czy też… dofinansowaniu z tarczy antykryzysowej, które mocą specustawy zostało zwolnione z opodatkowania.

Żeby tego było mało, należy wyodrębnić w kapitale własnym kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych odniesionych na kapitały, jak również kwoty niepokrytych strat poniesionych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych.

Ze szczegółów technicznych, opodatkowanie ryczałtem obejmuje okres bezpośrednio po sobie następujących 4 lat, z możliwością przedłużenia na kolejne okresy. Jednym z warunków skorzystania z opodatkowania ryczałtem jest wzrost wydatków na cele inwestycyjne w wysokości 15% (nie mniej niż 20 tys. zł) – w okresach dwuletnich albo 33% (nie mniej niż 50 tys. zł) – w okresach czteroletnich. Warunek dotyczący nakładów uznawany jest za spełniony również w przypadku zwiększania wydatków na wynagrodzenia zatrudnionych osób fizycznych, tylko w okresach dwuletnich, w wysokości większej o 20%, nie mniejszej jednak niż 30 tys. zł.

Opodatkowaniu ryczałtem podlega dochód odpowiadający wysokości zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej zysk ten został uchwałą o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto przeznaczony:
– do wypłaty udziałowcom albo akcjonariuszom (dochód z tytułu podzielonego zysku) lub
– na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym.

Wysokość ryczałtu dla małego podatnika oraz podatnika, u którego wartość średnich przychodów nie przekracza wartości maksymalnych – 15%, dla pozostałych podatników – 25%. Stawkę można obniżyć stawkę o 5 punktów procentowych, jeżeli nakłady na cele inwestycyjne wyniosły co najmniej 50% w każdym dwuletnim okresie, 110% w każdym okresie czteroletnim.

Jeśli to nie wydaje się Państwu skomplikowane, to do podstawy opodatkowania dochodzą jeszcze doliczenia z tytułu dochodów z wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika (np. wydatki związanych z opłatą kar, grzywien orzeczonych w postępowaniu karnym lub karnym skarbowym), oraz dochodów z zysków ukrytych.

Szanowni Państwo, jeśli to co napisałam powyżej jest „brakiem rachunkowości podatkowej, cyklicznych kalkulacji tego podatku, rozliczaniem kosztów czy amortyzacji oraz zwolnieniem z wielu obowiązków, co wiąże się z niższymi kosztami obsługi prawnej i większym bezpieczeństwem prowadzenia działalności gospodarczej”, jak twierdził w lipcu Jan Sarnowski, to ja nie wiem, co jeszcze robię w zawodzie.

Magdalena Gadomska